پایان نامه تحلیل نشانه معناشناسی گفتمان در قرآن کریم
فرمت فایل دانلودی: .docxفرمت فایل اصلی: doc
تعداد صفحات: 144
پایان نامه تحلیل نشانه معناشناسی گفتمان در قرآن کریم
نوع فایل: word (قابل ویرایش)
تعداد صفحات : 144 صفحه
چکیده
قرآن کریم را کلامی از سوی خداوند می دانیم در جهت هدایت انسان. لذا پژوهش های فراوانی در قالب های بسیار متنوع در یافتن کنه کلام و ظرافت ها و اعجاز این کلام قدسی از زمان نزول و تدوین تا کنون صورت گرفته و روش های دقیق تحقیقی و تفسیری هم در این مسیر توسط مفسرین و علما تدوین شده است. پژوهشگران قرآنی همواره با توجه به زنده و پویا بودن معارف دینی، به ترغیب قرآن و امامان، نسبت به درک و کشف همه سطوح و لایه‌ها و نویابی ساحت‌های معنایی معارف دینی، مشتاق هستند. زبان‌شناسی، معناشناسی، نشانه‌شناسی و تحلیل گفتمان، ابزارهایی جدید و مناسب با کارکردهای متنوع و نو در در راستای مطالعات قرآنی می‌باشند. علوم زبان شناسی و نشانه شناسی چندین مرحله را برای بررسی آثار متفاوت گذرانده است؛ از جمله ی آن مراحل می توان به "عملیات گفتمانی" اشاره کرد که خوانش تازه ای را از آثار آغاز کرده و از زاویه هایی جدیدی از خوانش این متون پرده برداشته است. کلام قرآن تنها کلامی آگاهی بخش نیست بلکه در کنار معرفت بخشی بنای تأثیر و انگیزش و عمل به این آگاهی را نیز دارد. دانش نشانه معناشناسی گفتمانی، به ما اجازه می دهد این کلام مقدس هدایتگر را در مقام گفتمانی قدسی خطاب به خواننده تعریف کرده و با تحلیل عملیات زبانی و اجزای متنی بر مبنای تنش و آگاهی، روشی برای تبیین تأثیرات ضمنی و غیرمستقیم آن بر روح و جان خواننده و انگیزش خاسته از آن ارائه دهیم. پژوهش حاضر بنا دارد انگیزش و تأثر را در کنار کارکرد معرفت بخشی کلام قدسی در سوره مبارکه الرحمن تبیین کند و برای نیل به این منظور، پس از بررسی اجمالی پژوهش های صورت گرفته درباره این سوره مبارکه، با انتخاب روش تحلیل نشانه-معناشناختی گفتمانی، تلاش شده است تا عملیات زبانی در سوره الرحمن بررسی شود و سپس به تحلیل محورهای تنشی و معرفتی متن سوره در دو سطح جزئی آیات و کلی سوره می پردازد و نهایتاً به جمع‌بندی تأثیر و تأثرات انگیزشی و معرفتی متن بر مخاطب می پردازد.
کلید واژه:سوره مبارکه الرحمن؛ گفتمان؛ تحلیل نشانه-معنا شناختی گفتمان؛ فشاره عاطفی؛ انگیزش
فهرست مطالب
چکیده
فهرست مطالب
فصل اول: کلیات تحقیق
۱-۱- تعریف مسئله 1
۱-۲- ضرورت و اهمیت تحقیق 2
۱-۳- سوال‌های تحقیق
۱-۴- فرضیات تحقیق
۱-۵- اهداف اصلی و فرعی
۱-۶- روش تحقیق و روش جمع‌آوری اطلاعات
۱-۷- کاربرد تحقیق 3
۱-۸- پیشینه تحقیق 5
فصل دوم: تحلیل نشانه-معناشناسی گفتمان
۲-۱- مقدمه 7
۲-۲- نشانه و معنا در گذر از نشانه‌شناسی ساختارگرا به نشانه-معناشناسی گفتمانی 8
۲-۲-۱- نشانه نزد سوسور
۲-۲-۲- نشانه از نظر یلمسلف
۲-۲-۳- نشانه از نظر پیرس
۲-۲-۴- نشانه از نظر گرمس
۲-۲-۵- مربع نشانه‌شناسی گرماس
۲-۲-۶- نشانه در نگاه گفتمانی
۲-۳- تعامل نشانه‌شناسی و پدیدارشناسی
۲-۳-۱- پدیدارشناسی هوسرل
۲-۳-۲- مرلوپونتی و ادراک حسی
۲-۴- نشانه-معناشناسی سیال
۲-۵- گفتمان
۲-۵-۱- تاریخچه گفتمان
۲-۵-۲- نظریه‌های گفتمان
۲-۶- تجزیه و تحلیل نشانه-معناشناسی گفتمان
۲-۷- عملیات زبانی و شاخص‌های اصلی گفتمان
۲-۷-۱- موضع‌گیری گفتمان
۲-۷-۲- اتصال و انفصال گفتمانی
۲-۸- طرحواره‌های فرایندی گفتمان
۲-۸-۱- طرحواره‌ی فرایندی افت یا تنزل تنش
۲-۸-۲- طرحواره‌ی فرایندی افزایش یا اوج فشاره‌ی عاطفی
۲-۸-۳- طرحواره‌ی فرایندی افزایش هم زمان قدرت فشاره‌ها و گستره‌ها
۲-۸-۴- طرحواره‌ی فرایندی کاهش هم زمان قدرت فشاره‌ها و گستره‌ها
۲-۹- بعد شناختی گفتمان
۲-۹-۱- بازی‌های شناختی: مجابی و تفسیری
۲-۹-۲- زاویه دید و شناخت
۲-۱۰- بعد حسی- ادراکی گفتمان
۲-۱۱- بعد عاطفی گفتمان
۲-۱۱-۱- فشاره‌های عاطفی
۲-۱۱-۲- گستره‌های عاطفی
فصل سوم : تحلیل نشانه-معناشناسی گفتمان قرآن (سوره الرحمن)
۳-۱- زبان قرآن و ویژگی‌های آن
۳-۲- سیمای سوره الرحمن
۳-۲-۱- سوره الرحمن از دیدگاه مفسران
۳-۳- بررسی عملیات زبانی گفتمان در سوره الرحمن
۳-۳-۱- گفتمان
۳-۳-۲- گفته‌پرداز
۳-۳-۳- گفته‌یاب (گفته‌خوان)
۳-۳-۴- گفته
۳-۳-۵- گفته‌پردازی
۳-۳-۶- حضور
۳-۴- شاخص‌های اصلی در گفتمان سوره الرحمن
۳-۴-۱- موضع¬گیری گفتمان
الف) تبادل برونه‌ها و درونه‌ها
ب) حاضرسازی (حضور)
ج) جسمار (جسمانه)
۳-۴-۲- دلالت مستقیم و ضمنی در سوره الرحمن
۳-۴-۳- مفهوم‌سازی درون متنی و ساختار زیربنایی گفتمان در سوره الرحمن
۳-۴-۴- اتصال و انفصال گفتمانی در سوره الرحمن
الف) اتصال (قبض یا فشاره) در سوره الرحمن
ب) انفصال (بسط یا گستره) در سوره الرحمن
۳-۴-۵- زوایه دید در سوره الرحمن
۳-۴-۶-گونه‌های مجابی و تفسیری در سوره الرحمن
۳-۴-۷- عاطفه در اتصال و انفصال گفتمانی
۳-۴-۸- تکرار در سوره الرحمن
۳-۴-۹- نقش آهنگ و نمود در گفتمان
۳-۴-۱۰- تنش در سوره الرحمن
۳-۴-۱۱- الگوهای تنشی آیات سوره الرحمن
۳-۴-۱۲- الگوی تنشی سوره بر اساس تقسیم بندی ارائه شده
فصل چهارم : تحلیل نشانه-معناشناسی گفتمان یک نگاره ایرانی-اسلامی 10
۴-۱- خوانش گفتمانی نگاره یوسف و زلیخا اثر کمال الدین بهزاد
۴-۲- ویژگی‌های نگاره گریز یوسف از زلیخا
۴-۲-۱- ویژگی بینشی نگاره
۴-۲-۲- ویژگی مضمونی نگاره
۴-۲-۳- ویژگی ساختاری نگاره
الف) پلان و تناسبات در نگاره
ب) رنگ در نگاره
۴-۳- گفتمان نگاره گریز یوسف از زلیخا
۴-۳-۱- نظام تنشی نگاره
الف) قبض و بسط عناصر در نگاره و رابطه آن با فضای تنشی
ب) زاویه دید و جهت‌مندی عناصر در نگاره و رابطه آن با فضای تنشی
ج) عامل حضور(پیکره ها) در نگاره و رابطه آن با نظام تنشی
د) کارکرد رنگ در فضای تنشی نگاره
۴-۳-۲- نظام ارزشی نگاره
الف) کارکرد رنگ در نظام ارزشی نگاره
۴-۴- طرحواره‌ی فرایند تنشی نگاره
۴-۵- بازخوانی فرایند گفتمانی (تنشی و ارزشی) نگاره بر اساس مربع معناشناسی گرماس
فصل پنجم : پروژه عملی
۵-۱- چگونگی انجام پروژه عملی
نتیجه‌گیری و پیشنهادات 96
مراجع 122
پرداخت با کلیه کارتهای عضو شتاب امکان پذیر است.