
پایان نامه بررسی اندیشه های کلامی در دیوان جامی
فرمت فایل دانلودی: .docxفرمت فایل اصلی: docx
تعداد صفحات: 248
پایان نامه بررسی اندیشه های کلامی در دیوان جامی
نوع فایل: World و قابل ویرایش
تعداد صفحات : 248 صفحه
چکیده
نورالدّین عبدالرّحمن جامی ( شاعر و عارف بزرگ قرن نهم هجری ) از سرامدان زبان و ادب فارسی است. وی درزمینۀ زبان و ادب فارسی و عربی دارای تألیفاتی به نظم و نثر است. در زمان جامی مباحث و مسائل کلامی در بین اندیشمندان رواج داشت و به سبب اهمیّت این علم در شناخت دین و دفاع از آراء و عقاید دینی هرکدام از آنان که دارای تألیفاتی بودند به طرق مختلف به بیان این اندیشه ها می¬پرداختند تا باعث رواج و تحکیم عقاید خود در بین مردم شوند. جامی نیز بنا به دلایل مختلف در آثار خود به بیان اندیشه های کلامی پرداخته است. در این تحقیق آرای کلامی جامی با تکیه بر دیوان وی موردبررسی قرارگرفته است. به دلیل اینکه این اثر وی سه دورۀ زندگی این شاعر یعنی دوران جوانی، میانسالی و پیری شاعر را در برمیگیرد بهتر می توان عقاید این شاعر را در باب مسائل کلامی روشن ساخت. طبق بررسی های صورت گرفته باید گفت که جامی در دیوان خود بیشتر به مباحث توحید و انواع آن، و مباحثی چون جبر و اختیار، قضا و قدر، توکّل، شفاعت، توبه، ذات خدا، جوهر و عرض، نبوّت، امامت و مسائل مربوط به آخرت پرداخته است. جامی در بیشتر اعتقادات خود بر مسلک اشاعره و ماتریدیه است چه این دو مسلک ازنظر اعتقادی بسیار به هم نزدیک اند. وی در مسائلی چون شفاعت و وعد و وعید دیدگاهی مانند امامیّه و اشاعره دارد. در مسألۀ لطف و عینیّت ذات و صفات دیدگاه جامی چون امامیّه و عرفا است ولی در این مورد نمی توان بهطور حتم گفت که جامی نظر امامیّه را پذیرفته است زیرا جامی شاعری است عارف و شاید دیدگاه عرفانی وی در این زمینه غالب بوده است.
کلمات کلیدی: شعر فارسی، قرن نهم هجری، عبدالرّحمن جامی، دیوان جامی، علم کلام.
فهرست مطالب
پیشگفتار.ز
فصل اول: مبادی تحقیق
۱-۱-تعریف موضوع.۲
۱-۲- پیشینۀ تحقیق.۳
۱-۳- سؤالات پژوهشی..۶
۱-۴- روش تحقیق.۶
فصل دوم: بررسی زندگی و احوال جامی
۲-۱- زندگانی جامی..۸
۲-۲- تحصیلات جامی۹
۲-۳- ویژگیهای اخلاقی جامی.۱۰
۲-۴- سفرهای جامی ۱۲
۲-۵- ازدواج جامی.۱۳
۲-۶- فرزندان جامی.۱۳
۲-۷- محیط جام..۱۴
۲-۸- اوضاع سیاسی زمان جامی..۱۵
۲-۹- مذهب در دوران جامی۱۷
۲-۱۰- مذهب و تصوّف جامی۱۸
۲-۱۱- معرفی آثار جامی.۲۰
۲-۱۲- سبکشناسی جامی..۳۰
۲-۱۳- جایگاه ادبی جامی..۳۱
فصل سوم:بررسی علم کلام و معرفی فرقه های کلامی
۳-۱- علم کلام۳۴
۳-۱-۱- تعریف علم کلام.۳۷
۳-۱-۲- موضوع علم کلام۳۹
۳-۱-۳- تاریخچۀ علم کلام.۴۱
۳-۱-۴- فواید و اهداف علم کلا..۴۳
۳-۱-۵- کلام و فلسفه..۴۴
۳-۲- مکتبهای کلامی.۴۶
۳-۲-۱- قَدَریِ.۴۷
۳-۲-۲- جَهْمیَه۴۸
۳-۲-۳- مُرْجِئَه۴۹
۳-۲-۴- جَبْریَه.۵۱
۳-۲-۵-خَوارِج.۵۲
۳-۲-۶- مُعْتَزَلَه.. ۵۳
۳-۲-۷- اَشاعَرَه..۵۵
۳-۲-۸- ماتُریدیَه..۵۷
۳-۲-۹- شیعه..۵۸
۳-۲-۹-۱- وجهتسمیه و تاریخ پیدایش..۵۹
۳-۲-۹-۲- فرقه های شیعه۵۹
۳-۲-۹-۲-۱- زیدیّه..۶۰
۳-۲-۹-۲-۲- اسماعیلیّه۶۰
۳-۲-۹-۲-۳- امامیّه اثنا عشری۶۱
فصل چهارم: بررسی اندیشههای کلامی در دیوان جامی
۴-۱- توحید..۶۴
۴-۱-۱- مراحل توحید .66
۴-۱-۲- توحید در علم کلام..۶۹
۴-۱-۳- توحید در نگاه عرفا۶۹
۴-۱-۴- توحید در دیوان جامی.۷۰
۴-۱-۴-۱- جامی و توحید در ذات .71
۴-۱-۴-۲- جامی و توحید عملی..۷۴
۴-۱-۴-۳- جامی و توحید افعالی..۷۶
۴-۲- جبر و اختیار.۷۹
۴-۲-۱- دیدگاه متکلّمان در باب جبر و اختیار..۸۱
۴-۲-۲- دیدگاه جامی در باب جبر و اختیار.۸۲
۴-۳- صفات خداوند.۸۸
۴-۳-۱- تعریف صفت..۸۸
۴-۳-۲- تقسیمبندی صفات۸۹
۴-۳-۳- صفات الهی از دیدگاه متکلّمان۸۹
۴-۳-۳-۱- دیدگاه معتزله۹۰
۴-۳-۳-۲- دیدگاه اشاعره 90
۴-۳-۳-۳- دیدگاه ماتریدیان..۹۰
۴-۳-۳-۴- دیدگاه شیعه امامیه..۹۱
۴-۳-۳-۵- دیدگاه عرفا 91
۴-۳-۴- جامی و صفات باریتعالی۹۲
۴-۳-۴-۱- صفات ثبوتیه.۹۴
۴-۴- حادث و قدی..۹۵
۴-۴-۱- حادث و قدیم در لغت و اصطلاح.۹۶
۴-۴-۲- جامی و مسألۀ حادث و قدیم۹۷
۴-۵- صفات سلبیه۱۰۲
۴-۵-۱- رؤیت.۱۰۳
۴-۵-۱-۱- رؤیت در لغت (کلام)۱۰۳
۴-۵-۱-۲- رؤیت در قرآن ..104
۴-۵-۱-۳- اشاعره۱۰۵
۴-۵-۱-۴- معتزله۱۰۶
۴-۵-۱-۵- ماتریدیه۱۰۶
۴-۵-۱-۶- مرجئه .106
۴-۵-۱-۷- شیعه ۱۰۷
۴-۵-۱-۸- رؤیت در دیدگاه عرفا.. ۱۰۷
۴-۵-۱-۹- رؤیت از دیدگاه جامی. ۱۰۷
۴-۶- جوهر و عرض.. ۱۱۱
۴-۶-۱- جوهر و عرض در لغت..۱۱۱
۴-۶-۲- جوهر و عرض از دیدگاه فلاسفه ..111
۴-۶-۳- جوهر و عرض از دیدگاه متکلّمان.۱۱۲
۴-۶-۴- جوهر و عرض در نگاه عرفا.۱۱۳
۴-۶-۵- دیدگاه جامی در باب جوهر و عرض بودن خداوند ۱۱۴
۴-۷- لطف الهی..۱۱۶
۴-۸- اسم.۱۱۹
۴-۸-۱- دیدگاه متکلّمان در باب توقیفیت اسماء الهی۱۲۰
۴-۸-۲- دیدگاه جامی در باب اسماء الهی..۱۲۱
۴-۹- شناخت ذات خدا..۱۲۳
۴-۹-۱- راههای شناخت خداوند ..124
۴-۹-۲- شناخت خدا از دیدگاه متکلّمان.۱۲۵
۴-۹-۳- جامی و شناخت خداوند۱۲۵
۴-۱۰- شفاعت .129
۴-۱۰-۱- شفاعت در قرآن. ۱۲۹
۴-۱۰-۲- شفاعت از دیدگاه فرق کلامی..۱۳۰
۴-۱۰-۳- دیدگاه جامی در باب شفاعت..۱۳۱
۴-۱۱- توکّل..۱۳۵
۴-۱۱-۱- توکّل در قرآن. ۱۳۵
۴-۱۱-۲- فرق کلامی و مسألۀ توکّل۱۳۶
۴-۱۱-۳- نگرش جامی در باب توکّل .137
۴-۱۲- قضا و قدر۱۴۱
۴-۱۲-۱- قضا و قدر در قرآن.۱۴۱
۴-۱۲-۲- قضا و قدر در دیدگاه فرق کلامی.۱۴۲
۴-۱۲-۳- دیدگاه جامی در باب قضا و قدر. ۱۴۳
۴-۱۳- توبه.۱۴۸
۴-۱۳-۱- توبه در دیوان جامی..۱۵۰
۴-۱۴- وعد و وعید۱۵۴
۴-۱۴-۱- وعد و وعید در قرآن 155
۴-۱۴-۲- وعد و وعید از دیدگاه فرق کلامی.۱۵۵
۴-۱۴-۳- دیدگاه جامی در باب وعد و وعید..۱۵۷
۴-۱۵- نبوّت.۱۶۱
۴-۱۵-۱- دیدگاه متکلّمان در باب نبوّت.۱۶۳
۴-۱۵-۲- جامی و مسألۀ نبوّت.۱۶۴
۴-۱۶- امامت..۱۷۵
۴-۱۷- معاد.۱۷۸
۴-۱۷-۱- جامی و مسألۀ معاد.۱۸۰
فصل پنجم: نتیجه گیری
پیوست..۲۰۰
منابع و مآخذ .222